
Planowany remont pomieszczeń pełniących dowolną funkcję i wyposażonych w zasilanie energią elektryczną, to doskonała okazja do dokonania drobnych zmian, zmodernizowana lub nawet wymiany istniejącej instalacji elektrycznej. Co warto wiedzieć przed przystąpieniem do prac instalacyjnych?
Modernizacja instalacji elektrycznej w zależności od obiektu
Nawet dla laików oczywiste jest, że remont instalacji elektrycznej w dużej fabryce będzie przebiegał nieco inaczej niż analogiczne przedsięwzięcie w mieszkaniu czy domu. Rzeczywiście, ten pierwszy będzie się wiązał na przykład z zatrzymaniem czy ograniczeniem produkcji (a więc spadkiem przychodów firmy i wszelkimi innymi wynikającymi z tego konsekwencjami), podczas gdy czasowe i najczęściej krótkotrwałe wyłączenie zasilania w mieszkaniu to jedynie drobna niedogodność dla lokatorów. O ile więc znalezienie wspólnych dla przemysłu cech charakterystycznych instalacji elektrycznych, a co za tym idzie również wspólnych wytycznych podczas remontu byłoby bardzo ogólne i właściwie nie dotknęłoby istoty problemu, o tyle cechy wspólne charakterystyczne dla instalacji elektrycznych domowych są dość łatwe do zdefiniowania. Powtarzalność elementów instalacji elektrycznych domów i mieszkań, takich jak na przykład rozdzielnice elektryczne, rozdzielnice natynkowe, czy też same akcesoria wyposażeń do tychże obudów, powoduje, że można je zestandaryzować choćby na potrzeby tego tekstu.
Najważniejsze cechy instalacji elektrycznej mieszkaniowej
Jeśli nawet nasze wiadomości na temat elektryczności są szczątkowe i zamierzamy powierzyć modernizację instalacji fachowcom, co jest ze wszech miar słuszną decyzją, warto zapoznać się z kilkoma podstawowymi regułami sztuki budowlanej w zakresie instalatorstwa elektrycznego. Dlaczego? Po pierwsze dlatego, że są dość proste i łatwe mimo że wynikają z praw fizyki a ich udowodnienie bywa skomplikowane, po drugie z powodu ich niekwestionowanej wartości praktycznej i wreszcie po trzecie – znajomość podstaw pozwala na zweryfikowanie pracy fachowca, przynajmniej w kwestiach zasadniczych. Pozostaje również kwestia estetyczna wyboru samej obudowy, w zabudowaniach mieszkalnych zastosowanie znajdują zazwyczaj rozdzielnice podtynkowe, natomiast przy instalacjach wykonywanych w obiektach o charakterze przemysłowym, spotykamy się najczęściej z rozdzielnicami natynkowymi.
Elektrycy wykonujący instalacje, stosują się do następujących prawideł:
-
gniazdo zmywarki i pralki, ze względu na duże obciążenie każdego z tych urządzeń, zasila się osobnym przewodem,
-
każdy obwód gniazd jednofazowych musi być trzyżyłowy (faza, przewód neutralny i ochronny PE) a trójfazowych (np. kuchenki elektrycznej) – pięciożyłowy,
-
na pojedynczym obwodzie gniazd ogólnego przeznaczenia można zainstalować maksymalnie 10 gniazdek,
-
osprzęt w łazience powinien być bryzgoszczelny o IP44 (gniazdka z klapką). Temat kodu IP został szczegółowo omówiony tutaj,
-
obwody oświetleniowe powinny być co najmniej trzyżyłowe (a w przypadku tzw. żyrandoli – czterożyłowe).
Powyższe wskazówki to jedynie część zasad, do których należy się stosować przy modernizacji instalacji elektrycznych. Już jednak te kilka wytycznych pozwala na orientację w regułach obowiązujących w branży, co z kolei umożliwi bardziej merytoryczną rozmowę z instalatorami.
Remont generalny i wymiana instalacji elektrycznej w mieszkaniu
Zasady wykonywania instalacji elektrycznych zmieniają się, podobnie zresztą jak inne czynności budowlane, wraz ze zmianami technologicznymi i legislacyjnymi, dlatego świetnie nawet wykonana trzydzieści czy pięćdziesiąt lat temu instalacja elektryczna, mimo pewnych koniecznych modernizacji, może nie spełniać ani dzisiejszych wymagań, ani oczekiwań użytkowników mieszkania.
W takim przypadku, szczególnie jeśli i tak w danym lokalu przeprowadzany jest poważny remont, warto zastanowić się, czy uzasadniona jest wymiana instalacji elektrycznej w całości. Jeśli jesteśmy już przy starych instalacjach i remontach, obalimy przy tej okazji pewien mit. Otóż dość powszechnie panuje pogląd, że wymiana instalacji pociąga za sobą wymianę wszystkich przewodów w mieszkaniu, co wiąże się z kompletną demolką i wyrywaniem przewodów z tynku. Nic bardziej błędnego. Instalatorzy spotykają się jeszcze ciągle, zwłaszcza w budynkach wielorodzinnych z lat 50 i 60 ubiegłego stulecia, ale i późniejszych z rozdzielnicami starego typu. Są to po prostu kawałki płyty ebonitowej z zainstalowanymi na nich bezpiecznikami topikowymi i podłączonymi do nich przewodami najczęściej bez żyły ochronnej (przepisy dozwalały niegdyś stosowanie jednofazowych przewodów dwużyłowych w mieszkaniach). Wymiana instalacji polega w tym przypadku na odłączeniu wszystkich przewodów, demontażu płyty z bezpiecznikami i zamontowaniu w tym miejscu rozdzielnicy mieszkaniowej wyposażonej w odpowiednie aparaty elektryczne. Na koniec, do nowej rozdzielni podłącza się nowe przewody, które zostały położone uprzednio w tynku lub pod tynkiem. Stare, oczywiście bezwzględnie odłączone od rozdzielni pozostawia się po prostu tam, gdzie są, zarówno w ścianach, posadzkach, jak i sufitach.
Moc zapotrzebowana i zabezpieczenia, czyli konsekwencje modernizacji instalacji elektrycznej
Standardowa instalacja elektryczna domowa nie stanowi szczególnego wyzwania dla doświadczonego instalatora, jednak, jak nietrudno się domyślić, nie można dokonywać w niej zmian w sposób dowolny i swobodny. Najmniejsza modernizacja musi zostać wykonana zgodnie z obowiązującymi przepisami i sztuką budowlaną, ponieważ poza samym położeniem w sposób odpowiedni przewodów, montażem rozdzielni i osprzętu, istotne jest również obciążenie instalacji, czyli ilość energii, którą pobierają poszczególne urządzenia zainstalowane w domu oraz informacja, ile z tych odbiorników pracuje jednocześnie. Pomijając zabezpieczenia w rozdzielnicy mieszkaniowej, które dobiera się odpowiednio do generowanego w mieszkaniu obciążenia, planowany pobór energii wpływa oczywiście na zabezpieczenia zastosowane przez operatora systemu dystrybucyjnego energii w części licznikowej rozdzielnicy na korytarzu budynku lub w szafce elektrycznej w granicy działki.
Dlatego każda wymiana lub modernizacja instalacji elektrycznej, wymaga sprawdzenia, czy obciążenie generowane przez tę instalację jest odpowiednie w stosunku do istniejących zabezpieczeń zainstalowanych w rozdzielnicy mieszkaniowej i szafce operatora systemu dystrybucyjnego. Jeśli nie – zawsze można zawnioskować do zakładu energetycznego o zwiększenie mocy zapotrzebowanej i, jeśli możliwości techniczne na to pozwolą, zakład z pewnością wyrazi zgodę na zwiększenie mocy.