Pla­no­wany remont pomiesz­czeń peł­nią­cych dowolną funk­cję i wypo­sa­żo­nych w zasi­la­nie ener­gią elek­tryczną, to dosko­nała oka­zja do doko­na­nia drob­nych zmian, zmo­der­ni­zo­wana lub nawet wymiany ist­nie­ją­cej insta­la­cji elek­trycz­nej. Co warto wie­dzieć przed przy­stą­pie­niem do prac insta­la­cyj­nych?

Moder­ni­za­cja insta­la­cji elek­trycz­nej w zależ­no­ści od obiektu

Nawet dla laików oczy­wi­ste jest, że remont insta­la­cji elek­trycz­nej w dużej fabryce będzie prze­bie­gał nieco ina­czej niż ana­lo­giczne przed­się­wzię­cie w miesz­ka­niu czy domu. Rze­czy­wi­ście, ten pierw­szy będzie się wią­zał na przy­kład z zatrzy­ma­niem czy ogra­ni­cze­niem pro­duk­cji (a więc spad­kiem przy­cho­dów firmy i wszel­kimi innymi wyni­ka­ją­cymi z tego kon­se­kwen­cjami), pod­czas gdy cza­sowe i naj­czę­ściej krót­ko­trwałe wyłą­cze­nie zasi­la­nia w miesz­ka­niu to jedy­nie drobna nie­do­god­ność dla loka­to­rów. O ile więc zna­le­zie­nie wspól­nych dla prze­my­słu cech cha­rak­te­ry­stycz­nych insta­la­cji elek­trycz­nych, a co za tym idzie rów­nież wspól­nych wytycz­nych pod­czas remontu byłoby bar­dzo ogólne i wła­ści­wie nie dotknę­łoby istoty pro­blemu, o tyle cechy wspólne cha­rak­te­ry­styczne dla insta­la­cji elek­trycz­nych domo­wych są dość łatwe do zde­fi­nio­wa­nia. Pow­ta­rzal­ność ele­men­tów insta­la­cji elek­trycz­nych domów i miesz­kań, takich jak na przykład rozdzielnice elektryczne, rozdzielnice natynkowe, czy też same akcesoria wyposażeń do tychże obudów, powo­duje, że można je zestan­da­ry­zo­wać choćby na potrzeby tego tek­stu.

Naj­waż­niej­sze cechy insta­la­cji elek­trycz­nej miesz­ka­nio­wej

Jeśli nawet nasze wia­do­mo­ści na temat elek­trycz­no­ści są szcząt­kowe i zamie­rzamy powie­rzyć moder­ni­za­cję insta­la­cji fachow­com, co jest ze wszech miar słuszną decy­zją, warto zapo­znać się z kil­koma pod­sta­wo­wymi regu­łami sztuki budow­la­nej w zakre­sie insta­la­tor­stwa elek­trycz­nego. Dla­czego? Po pierw­sze dla­tego, że są dość pro­ste i łatwe mimo że wyni­kają z praw fizyki a ich udo­wod­nie­nie bywa skom­pli­ko­wane, po dru­gie z powodu ich nie­kwe­stio­no­wa­nej war­to­ści prak­tycz­nej i wresz­cie po trze­cie – zna­jo­mość pod­staw pozwala na zwe­ry­fi­ko­wa­nie pracy fachowca, przy­naj­mniej w kwe­stiach zasad­ni­czych. Pozostaje również kwestia estetyczna wyboru samej obudowy, w zabudowaniach mieszkalnych zastosowanie znajdują zazwyczaj rozdzielnice podtynkowe, natomiast przy instalacjach wykonywanych w obiektach o charakterze przemysłowym, spotykamy się najczęściej z rozdzielnicami natynkowymi.

Elek­trycy wyko­nu­jący insta­la­cje, sto­sują się do nastę­pu­ją­cych pra­wi­deł:

• gniazdo zmy­warki i pralki, ze względu na duże obcią­że­nie każ­dego z tych urzą­dzeń, zasila się osob­nym prze­wo­dem,

• każdy obwód gniazd jed­no­fa­zo­wych musi być trzy­ży­łowy (faza, prze­wód neu­tralny i ochronny PE) a trój­fa­zo­wych (np. kuchenki elek­trycz­nej) – pię­cio­ży­łowy,

• na poje­dyn­czym obwo­dzie gniazd ogól­nego prze­zna­cze­nia można zain­sta­lo­wać mak­sy­mal­nie 10 gniaz­dek,

• osprzęt w łazience powi­nien być bry­zgosz­czelny o IP44 (gniazdka z klapką). Temat kodu IP został szcze­gó­łowo omó­wiony tutaj,

• obwody oświe­tle­niowe powinny być co naj­mniej trzy­ży­łowe (a w przy­padku tzw. żyran­doli – czte­ro­ży­łowe).

Powyż­sze wska­zówki to jedy­nie część zasad, do któ­rych należy się sto­so­wać przy moder­ni­za­cji insta­la­cji elek­trycz­nych. Już jed­nak te kilka wytycz­nych pozwala na orien­ta­cję w regu­łach obo­wią­zu­ją­cych w branży, co z kolei umoż­liwi bar­dziej mery­to­ryczną roz­mowę z insta­la­to­rami.

Remont gene­ralny i wymiana insta­la­cji elek­trycz­nej w miesz­ka­niu

Zasady wyko­ny­wa­nia insta­la­cji elek­trycz­nych zmie­niają się, podob­nie zresztą jak inne czyn­no­ści budow­lane, wraz ze zmia­nami tech­no­lo­gicz­nymi i legi­sla­cyj­nymi, dla­tego świet­nie nawet wyko­nana trzy­dzie­ści czy pięć­dzie­siąt lat temu insta­la­cja elek­tryczna, mimo pew­nych koniecz­nych moder­ni­za­cji, może nie speł­niać ani dzi­siej­szych wyma­gań, ani ocze­ki­wań użyt­kow­ni­ków miesz­ka­nia.

W takim przy­padku, szcze­gól­nie jeśli i tak w danym lokalu prze­pro­wa­dzany jest poważny remont, warto zasta­no­wić się, czy uza­sad­niona jest wymiana insta­la­cji elek­trycz­nej w cało­ści. Jeśli jeste­śmy już przy sta­rych insta­la­cjach i remon­tach, oba­limy przy tej oka­zji pewien mit. Otóż dość powszech­nie panuje pogląd, że wymiana insta­la­cji pociąga za sobą wymianę wszyst­kich prze­wo­dów w miesz­ka­niu, co wiąże się z kom­pletną demolką i wyry­wa­niem prze­wo­dów z tynku. Nic bar­dziej błęd­nego. Insta­la­to­rzy spo­ty­kają się jesz­cze cią­gle, zwłasz­cza w budyn­kach wie­lo­ro­dzin­nych z lat 50 i 60 ubie­głego stu­le­cia, ale i póź­niej­szych z roz­dziel­ni­cami sta­rego typu. Są to po pro­stu kawałki płyty ebo­ni­to­wej z zain­sta­lo­wa­nymi na nich bez­piecz­ni­kami topi­ko­wymi i podłą­czo­nymi do nich prze­wo­dami naj­czę­ściej bez żyły ochron­nej (prze­pisy dozwa­lały nie­gdyś sto­so­wa­nie jed­no­fa­zo­wych prze­wo­dów dwu­ży­ło­wych w miesz­ka­niach). Wymiana insta­la­cji polega w tym przy­padku na odłą­cze­niu wszyst­kich prze­wo­dów, demon­tażu płyty z bez­piecz­ni­kami i zamon­to­wa­niu w tym miej­scu roz­dziel­nicy miesz­ka­nio­wej wypo­sa­żo­nej w odpo­wied­nie apa­raty elek­tryczne. Na koniec, do nowej roz­dzielni podłą­cza się nowe prze­wody, które zostały poło­żone uprzed­nio w tynku lub pod tyn­kiem. Stare, oczy­wi­ście bez­względ­nie odłą­czone od roz­dzielni pozo­sta­wia się po pro­stu tam, gdzie są, zarówno w ścia­nach, posadz­kach, jak i sufi­tach.

Moc zapo­trze­bo­wana i zabez­pie­cze­nia, czyli kon­se­kwen­cje moder­ni­za­cji insta­la­cji elek­trycz­nej

Stan­dar­dowa insta­la­cja elek­tryczna domowa nie sta­nowi szcze­gól­nego wyzwa­nia dla doświad­czo­nego insta­la­tora, jed­nak, jak nie­trudno się domy­ślić, nie można doko­ny­wać w niej zmian w spo­sób dowolny i swo­bodny. Najm­niej­sza moder­ni­za­cja musi zostać wyko­nana zgod­nie z obo­wią­zu­ją­cymi prze­pi­sami i sztuką budow­laną, ponie­waż poza samym poło­że­niem w spo­sób odpo­wiedni prze­wo­dów, mon­ta­żem roz­dzielni i osprzętu, istotne jest rów­nież obcią­że­nie insta­la­cji, czyli ilość ener­gii, którą pobie­rają poszcze­gólne urzą­dze­nia zain­sta­lo­wane w domu oraz infor­ma­cja, ile z tych odbior­ni­ków pra­cuje jed­no­cze­śnie. Pomi­ja­jąc zabez­pie­cze­nia w roz­dziel­nicy miesz­ka­nio­wej, które dobiera się odpo­wiednio do gene­ro­wa­nego w miesz­ka­niu obcią­że­nia, pla­no­wany pobór ener­gii wpływa oczy­wi­ście na zabez­pie­cze­nia zasto­so­wane przez ope­ra­tora sys­temu dys­try­bu­cyj­nego ener­gii w czę­ści licz­ni­ko­wej roz­dziel­nicy na kory­ta­rzu budynku lub w szafce elek­trycz­nej w gra­nicy działki.

Dla­tego każda wymiana lub moder­ni­za­cja insta­la­cji elek­trycz­nej, wymaga spraw­dze­nia, czy obcią­że­nie gene­ro­wane przez tę insta­la­cję jest odpo­wied­nie w sto­sunku do ist­nie­ją­cych zabez­pie­czeń zain­sta­lo­wa­nych w roz­dziel­nicy miesz­ka­nio­wej i szafce ope­ra­tora sys­temu dys­try­bu­cyj­nego. Jeśli nie – zawsze można zawnio­sko­wać do zakładu ener­ge­tycz­nego o zwięk­sze­nie mocy zapo­trze­bo­wa­nej i, jeśli moż­li­wo­ści tech­niczne na to pozwolą, zakład z pew­no­ścią wyrazi zgodę na zwięk­sze­nie mocy.