Wypro­du­ko­wana w elek­trow­niach ener­gia elek­tryczna prze­sy­łana jest sys­te­mem sieci i sta­cji roz­dziel­czych do odbior­ców. Łącze­nie odbior­ców z sie­cią odbywa się za pośred­nic­twem przy­łą­czy, które są ostat­nim punk­tem sieci nale­żą­cym do ope­ra­tora sys­temu dys­try­bu­cyj­nego (OSD) na danym tere­nie. Dal­sza część insta­la­cji elek­trycz­nej to wła­sność odbiorcy (inwe­stora) - począwszy od rozdzielnicy elektrycznej, kończąc na gniazdkach.

Miej­sce dostar­cze­nia ener­gii elek­trycz­nej – czym jest przy­łą­cze?

Najo­gól­niej, przy­łą­cza dzieli się na kablowe i napo­wietrzne. Jeżeli w pobliżu działki budow­la­nej, do któ­rej ma być dopro­wa­dzona ener­gia elek­tryczna prze­biega linia niskiego napię­cia (nN), naj­czę­ściej przy­łą­cze sta­nowi odga­łę­zie­nie od takiej linii. W przy­padku linii napo­wietrznej moż­liwe są nastę­pu­jące roz­wią­za­nia:

• przy­łą­cze napo­wietrzne roz­pięte mię­dzy naj­bliż­szym słu­pem linii a sto­ja­kiem usta­wio­nym na dachu budynku,

• przy­łą­cze napo­wietrzne roz­pięte mię­dzy słu­pem linii a izo­la­to­rami zamo­co­wa­nymi na ścia­nie budynku,

• przy­łą­cze kablowe – kabel czę­ściowo uło­żony jest na słu­pie linii a czę­ściowo w ziemi.

Zabez­pie­cze­nie przy­łą­cza umiesz­czone jest na słu­pie linii napo­wietrznej. Odci­nek przy­łą­cza od sto­jaka (izo­la­to­rów) ukła­dany jest na zewnątrz lub wewnątrz budynku i zakoń­czony tzw. złą­czem napo­wietrz­nym zawie­ra­ją­cym główne zabez­pie­cze­nie insta­la­cji (o sto­pień więk­sze niż war­tość głów­nego zabez­pie­cze­nia za licz­ni­kiem). Złą­cze na zewnątrz budynku musi mieć obu­dowę szczelną i umiesz­czone być na wyso­ko­ści od 2,5 do 3,0 m od poziomu terenu.

W przy­padku, gdy w pobliżu działki prze­biega linia kablowa nN (obec­nie tak jest już naj­czę­ściej), wyko­nuje się przy­łą­cze kablowe, przy czym moż­liwe są nastę­pu­jące roz­wią­za­nia:

• odga­łę­zie­nie od ist­nie­ją­cej linii poje­dyn­czym kablem, podob­nie jak ze słupa linii napo­wietrznej; w miej­scu odga­łę­zie­nia insta­luje się mufę roz­ga­łęźną, a drugi koniec odga­łę­zie­nia wpro­wa­dza się do złą­cza kablo­wego usy­tu­owa­nego w linii ogro­dze­nia,

• prze­cię­cie kabla i wpro­wa­dze­nie obu jego koń­ców do złą­cza kablo­wego; jeden z koń­ców kabla sztu­kuje się insta­lu­jąc mufę prze­lo­tową.

Budowa przy­łą­cza napo­wietrznego jest zawsze tań­sza niż budowa przy­łą­cza kablo­wego.

Szafa elektryczna czyli złą­cze kablowe

Złą­cze kablowe usy­tu­owane jest naj­czę­ściej w linii ogro­dze­nia, ale po uzgod­nie­niu z OSD, moż­liwe jest umiesz­cze­nie złą­cza rów­nież we wnęce w ścia­nie budynku lub w skrzynce zain­sta­lo­wa­nej przy budynku. Takie przy­padki są jed­nak obec­nie dość rzad­kie i reali­zo­wane tylko w spe­cy­ficz­nych warun­kach. Złą­cze należy do OSD, dla­tego ope­ra­tor nie sta­wia go na grun­cie pry­wat­nym, ponie­waż może w takiej sytu­acji być pozba­wiony dostępu do swo­jej wła­sno­ści, a tym samym kon­troli znaj­du­ją­cych się w nim apa­ra­tów czy ewen­tu­al­nego odłą­cze­nia od zasi­la­nia w przy­padku naru­sze­nia przez odbiorcę warun­ków umowy na dostawę ener­gii elek­trycz­nej.

Jeżeli w pobliżu działki budow­la­nej nie prze­biega linia nN (lub prze­biega ona na tyle daleko, że zasi­la­nie z niej odbiorcy jest niemoż­liwe tech­nicz­nie lub nie­ko­rzystne eko­no­micz­nie), zakład ener­ge­tyczny pro­po­nuje wybu­do­wa­nie sta­cji trans­for­ma­to­ro­wej SN/nN. Jeśli przy­łą­czeniem do sieci zain­te­re­so­wany jest jeden lub kilku odbior­ców, OSD ofe­ruje wybu­do­wa­nie sta­cji kon­su­men­to­wej (odbiorca ponosi koszty budowy, ale jest też wła­ści­cie­lem sta­cji), nato­miast gdy odbior­ców jest co naj­mniej kil­ku­na­stu, sta­cja jest naj­czę­ściej budo­wana na koszt OSD i do niego należy.

Co zawiera wnio­sek o okre­śle­nie warun­ków przy­łą­czenia?

W przy­padku budowy nowego obiektu lub przy roz­bu­do­wie czy moder­ni­za­cji ist­nie­ją­cego, jeżeli zmie­niają się warunki zasi­la­nia z zewnętrz­nej sieci elek­tro­ener­ge­tycz­nej, zapew­nie­nie dostawy ener­gii elek­trycz­nej do obiektu budow­la­nego wymaga od inwe­stora dopeł­nie­nia sze­regu for­mal­no­ści. Po pierw­sze, należy pobrać w Inter­ne­cie lub rejo­nie ener­ge­tycznym wła­ści­wym dla miej­sca loka­li­za­cji inwe­sty­cji wnio­sek o okre­śle­nie warun­ków przy­łą­czenia insta­la­cji elek­trycz­nej do sieci elek­tro­ener­ge­tycz­nej. Wnio­ski mają różną formę, w zależ­no­ści od OSD, jed­nak zawsze okre­śla się w nich m. in.

• moc zapo­trze­bo­waną dla nowego obiektu – na pod­sta­wie bilansu mocy, czyli zesta­wie­nia mocy zain­sta­lo­wa­nych odbior­ni­ków ener­gii elek­trycz­nej z uwzględ­nie­niem ewen­tu­al­nej insta­la­cji dodat­ko­wych w nie­da­le­kiej przy­szło­ści. Suma mocy wszyst­kich odbior­ni­ków pomno­żona zostaje przez współ­czyn­nik jed­no­cze­sno­ści mniej­szy od jed­no­ści, któ­rego wiel­kość zależy od liczby jed­no­cze­śnie wyko­rzy­sty­wa­nych urzą­dzeń elek­trycz­nych, trybu życia miesz­kań­ców w loka­lach miesz­kal­nych czy cha­rak­teru wyko­ny­wa­nej pracy w miej­scach pracy. Każdy OSD dzia­ła­jący na tere­nie Pol­ski ma swój wła­sny wzór wnio­sku i zależny jest on naj­czę­ściej od napię­cia przy­łą­czeniowego (do 1 kV, 15 kV, 110 kV), jed­nak w ramach tego podziału, mogą nastę­po­wać inne, w zależ­no­ści np. wła­śnie od mocy zapo­trze­bo­wa­nej na odbior­ców o mocy do 40 kW, powy­żej 40 kW lub odbior­ców zabu­dowy wie­lo­ro­dzin­nej,

• moc najwięk­szego sil­nika i spo­sób jego podłą­cze­nia,

• prze­wi­dy­wane roczne zuży­cie ener­gii, które łatwo można obli­czyć ze wzoru:

W[kWh]=Pp*t*365

gdzie:

W – prze­wi­dy­wane roczne zuży­cie ener­gii,

Pp – moc przy­łą­czeniowa,

t – średni czas użyt­ko­wa­nia w ciągu doby,

Do wnio­sku należy załą­czyć:

• przy­go­to­wany przez pro­jek­tanta obiektu plan zabu­dowy na mapie sytu­acyjno-wyso­ko­ściowej lub za zgodą OSD szkic sytu­acyjny, który okre­śla usy­tu­owa­nie przy­łą­czanego obiektu wzglę­dem obiek­tów sąsied­nich oraz ist­nie­ją­cej sieci,

• tytuł prawny wnio­sko­dawcy do korzy­sta­nia z obiektu, w któ­rym będą uży­wane urzą­dze­nia lub insta­la­cje.

Wyda­nie warun­ków przy­łą­czenia przez OSD

Na pod­sta­wie przedło­żo­nych doku­men­tów, w ciągu 30 dni (dla napię­cia zna­mio­no­wego nie wyż­szego niż 1 kV – zgod­nie z art. 7 Ustawy Prawo ener­ge­tyczne z dnia 10 kwiet­nia 1997 r. z póź­niej­szymi zmia­nami) OSD wydaje warunki przy­łą­czenia insta­la­cji elek­trycz­nej do sieci elek­tro­ener­ge­tycz­nej. Poza aspek­tami tech­nicz­nymi, warunki muszą zawie­rać pla­no­wany ter­min prac z wyprze­dze­niem umoż­li­wia­ją­cym przy­łą­czanemu podmio­towi przy­go­to­wa­nie nie­ru­cho­mo­ści lub pomiesz­czeń do prze­pro­wa­dze­nia i odbioru tych prac. Warunki są ważne przez okres dwóch lat od daty ich wyda­nia.

Na pod­sta­wie wyda­nych przez OSD warun­ków przy­łą­czenia, inwe­stor zawiera z OSD Umowę o przy­łą­czenie do sieci elek­tro­ener­ge­tycz­nej. Zgod­nie z Ustawą Prawo ener­ge­tyczne z dnia 10 kwiet­nia 1997 r. z póź­niej­szymi zmia­nami, umowa taka powinna zawie­rać co naj­mniej:

• ter­min reali­za­cji przy­łą­czenia,

• wyso­kość opłaty za przy­łą­czenie,

• miej­sce roz­gra­ni­cze­nia wła­sno­ści sieci przed­się­bior­stwa ener­ge­tycznego i insta­la­cji podmiotu przy­łą­czanego,

• zakres robót nie­zbęd­nych przy reali­za­cji przy­łą­czenia,

• wyma­ga­nia doty­czące loka­li­za­cji układu pomia­rowo-roz­li­cze­nio­wego i jego para­me­trów,

• har­mo­no­gram przy­łą­czenia,

• warunki udo­stęp­nie­nia przed­się­bior­stwu ener­ge­tycznemu nie­ru­cho­mo­ści nale­żą­cej do podmiotu przy­łą­czanego w celu budowy lub roz­bu­dowy sieci nie­zbęd­nej do reali­za­cji przy­łą­czenia,

• prze­wi­dy­wany ter­min zawar­cia umowy, na pod­sta­wie któ­rej nastąpi dostar­cza­nie ener­gii,

• ilo­ści ener­gii prze­wi­dzia­nych do odbioru,

• moc przy­łą­czeniową,

• odpo­wie­dzial­ność stron za nie­do­trzy­ma­nie warun­ków umowy, a w szcze­gól­no­ści za opóź­nie­nie ter­minu reali­za­cji prac w sto­sunku do usta­lo­nego w umo­wie, oraz okres obo­wią­zy­wa­nia umowy i warunki jej roz­wią­za­nia.

Opi­sane wyżej czyn­no­ści doty­czą przy­łą­czenia do sieci insta­la­cji doce­lowo, jed­nak wspo­mnieć należy, że rów­nież sam teren budowy wymaga zasi­la­nia w ener­gię elek­tryczną. Jeżeli warunki miej­scowe pozwa­lają na to, warto wyko­nać przy­łą­cze doce­lowe już na eta­pie zasi­la­nia placu budowy, zakoń­czyć je doce­lo­wym złą­czem i z niego zasi­lać pro­wi­zo­ryczną tablicę placu budowy.