Roz­dziel­nica mul­ti­me­dialna to obu­dowa, w któ­rej insta­luje się urzą­dze­nia insta­la­cji tele­tech­nicz­nych. W budynku sta­nowi pew­nego rodzaju węzeł obsługi sygna­łów infor­ma­cyj­nych i obo­wiąz­kowy ele­ment insta­la­cji budow­nic­twa wie­lo­ro­dzin­nego i uży­tecz­no­ści publicz­nej.

Słu­żąc odpo­wied­niej orga­ni­za­cji łącz­no­ści inter­ne­to­wej i tele­ko­mu­ni­ka­cyj­nej, urzą­dzeń tele­wi­zji sate­li­tar­nej czy kablo­wej, a także insta­la­cji alar­mo­wej i prze­ciw­po­ża­ro­wej, two­rzy cen­trum mul­ti­me­dialne danego budynku czy lokalu.

Obo­wiąz­kowe sto­so­wa­nie roz­dziel­nic mul­ti­me­dial­nych

Zanim przej­dziemy do bar­dziej tech­nicz­nych kwe­stii, warto pod­kre­ślić, że sto­so­wa­nie roz­dziel­nic mul­ti­me­dial­nych w budow­nic­twie wie­lo­ro­dzin­nym, budyn­kach zamiesz­ka­nia zbio­ro­wego oraz uży­tecz­no­ści publicz­nej jest wymo­giem, a nie wybo­rem. Obo­wią­zek taki wpro­wa­dzono w 2012 r., a bli­żej można zapo­znać się z zapi­sami praw­nymi w:

• załącz­niku do Obwiesz­cze­nia Mini­stra Inwe­sty­cji i Rozwoju z dnia 8 kwiet­nia 2019 r. w spra­wie ogło­sze­nia jed­no­li­tego tek­stu roz­po­rzą­dze­nia Mini­stra Infra­struk­tury w spra­wie warun­ków tech­nicz­nych, jakim powinny odpo­wia­dać budynki i ich usy­tu­owa­nie zawie­ra­ją­cego tekst jed­no­lity aktu z 2002 r. (Dz. U. 2019 poz. 1065),
• Roz­po­rzą­dze­niu Mini­stra Rozwoju z dnia 16 wrze­śnia 2020 r. zmie­nia­ją­cym roz­po­rzą­dze­nie w spra­wie warun­ków tech­nicz­nych, jakim powinny odpo­wia­dać budynki i ich usy­tu­owa­nie (Dz. U. 2020 poz. 1608),
• Roz­po­rzą­dze­niu Mini­stra Rozwoju, Pracy i Tech­no­lo­gii z dnia 21 grud­nia 2020 r. zmie­nia­ją­cym roz­po­rzą­dze­nie w spra­wie warun­ków tech­nicz­nych, jakim powinny odpo­wia­dać budynki i ich usy­tu­owa­nie (Dz. U. 2020 poz. 2351).

Jeśli więc pla­nu­jemy nawet jedy­nie adap­ta­cję nowo wybu­do­wa­nego budynku na cele biu­rowe, albo budowę nie­wiel­kiego domu prze­zna­czo­nego np. dla czte­rech rodzin, konieczne będzie zasto­so­wa­nie roz­dziel­nic mul­ti­me­dial­nych.

Rodzaje roz­dziel­nic mul­ti­me­dial­nych dostęp­nych na rynku

Podob­nie jak skrzynki elek­tryczne, roz­dziel­nice mul­ti­me­dialne wyko­nane są z bla­chy meta­lo­wej lub two­rzywa sztucz­nego. W tym dru­gim przy­padku można wypo­sa­żyć je zarówno w drzwiczki nie­prze­zro­czy­ste, jak i trans­pa­rentne, naj­czę­ściej w kolo­rze gra­fi­to­wym lub brą­zo­wym. Nie­za­leż­nie od mate­riału wyko­na­nia, roz­dziel­nice mul­ti­me­dialne zamy­kane są na zatrzask lub zamek z klu­czy­kiem. Naj­czę­ściej wypo­saża się je rów­nież w otwory wen­ty­la­cyjne zapew­nia­jące odpro­wa­dze­nie cie­pła z ich wnę­trza.

Roz­dziel­nice mul­ti­me­dialne dostępne są zarówno jako natyn­kowe, do mon­tażu na ścia­nie budynku, jak i pod­tyn­kowe, które insta­luje się we wnęce. Zarówno jedno, jak i dru­gie roz­wią­za­nie ma swoje wady i zalety. Roz­dziel­nica natyn­kowa jest bar­dziej widoczna i mniej este­tyczna, za to łatwiej wymie­nić ją na więk­szą lub roz­bu­do­wać o kolejne moduły. Na rynku można nabyć roz­dziel­nice mul­ti­me­dialne, które łatwo łączy się ze sobą, two­rząc w razie potrzeby całe sys­temy szaf.

Z kolei roz­dziel­nice pod­tyn­kowe mon­tuje się we wnęce w ścia­nie, z którą licują, sta­nowiąc tym samym bar­dziej este­tyczne roz­wią­za­nie. Oczy­wi­ście w pomiesz­cze­niach tech­nicz­nych nie ma to więk­szego zna­cze­nia, jed­nak w domach miesz­kal­nych, jeśli z koniecz­no­ści taka roz­dziel­nica umiesz­czona jest np. w kory­ta­rzu, z pew­no­ścią este­tyka jest bar­dzo istotna.

Sama kon­struk­cja roz­dziel­nicy zależy od pro­du­centa oraz kon­kret­nego typu obu­dowy. Z uwagi na róż­no­rod­ność sto­so­wa­nych w nich urzą­dzeń, a także ich dużą dowol­ność pod wzglę­dem wymia­rów, czę­sto wypo­saża się roz­dziel­nice w płytę mon­ta­żową, na któ­rej swo­bod­nie roz­pla­no­wać i zain­sta­lo­wać można potrzebną apa­ra­turę. Popu­lar­nym roz­wią­za­niem jest rów­nież podział na część zaopa­trzoną w płytę mon­ta­żową oraz gniazda (naj­czę­ściej key­stone).

Roz­dziel­nice mul­ti­me­dialne – loka­li­za­cja

Roz­dziel­nice mul­ti­me­dialne z przy­czyn tech­nicz­nych loka­li­zuje się zwy­kle w sąsiedz­twie roz­dziel­nic elek­trycz­nych w jed­nym pomiesz­cze­niu prze­zna­czo­nym dla szaf elek­trycz­nych, tele­tech­nicz­nych i mul­ti­me­diów, choć nie jest to bez­względną koniecz­no­ścią.

W dużych budyn­kach wie­lo­ro­dzin­nych, cen­trach han­dlo­wych, szko­łach, szpi­ta­lach czy przy­chod­niach zwy­kle obec­nie wyzna­cza się odrębne pomiesz­cze­nie tech­niczne prze­zna­czone dla loka­li­za­cji roz­dziel­nic elek­trycz­nych oraz mul­ti­me­dial­nych. Wów­czas naj­ko­rzyst­niej jest usy­tu­ować je w bez­po­śred­nim sąsiedz­twie, sku­pia­jąc w jed­nym miej­scu cen­tralną część zarówno insta­la­cji elek­trycznej budynku, jak i alar­mo­wej, p. poż. oraz teletech­nicznej.

W nie­wiel­kich loka­lach, albo w miesz­ka­niach nie­kiedy bli­skie sąsiedz­two roz­dziel­nicy elek­trycznej i mul­ti­me­dialnej nie jest to moż­liwe, albo zmniej­szy­łoby kom­fort użyt­ko­wa­nia pomiesz­czeń. Z tego powodu dopusz­cza się dość swo­bodny wybór loka­li­za­cji dla skrzy­nek mul­ti­me­dial­nych.

Wypo­sa­że­nie roz­dziel­nic mul­ti­me­dial­nych

Roz­dziel­nice mul­ti­me­dialne, jak już wie­lo­krot­nie pod­kre­śla­li­śmy, zawie­rają urzą­dze­nia oraz oprze­wo­do­wa­nie kilku rodza­jów insta­la­cji wła­ści­wych zarówno dla budyn­ków miesz­kal­nych, jak i innych, prze­zna­czo­nych na pobyt ludzi:

• tele­wi­zji kablo­wej i sate­li­tar­nej (w roz­dziel­nicy insta­luje się np. mul­ti­swit­che pozwa­la­jące na dys­try­bu­cję sygnału tele­wi­zyj­nego do więk­szej ilo­ści odbior­ni­ków TV czy wzmac­nia­cze ante­nowe),
• sie­cio­wej (z route­rami w roz­dziel­nicy mul­ti­me­dialnej),
• alar­mo­wej,
• prze­ciw­po­ża­ro­wej,
• domo­fo­no­wej (cen­tralka domo­fo­nowa).

Funk­cją zain­sta­lo­wa­nych w roz­dziel­nicy urzą­dzeń jest peł­nie­nie roli inter­fejsu komu­ni­ka­cyj­nego, czyli cen­trali łączą­cej dowolne media zasto­so­wane w danym obiek­cie.

Czym kie­ro­wać się przy dobo­rze roz­dziel­nicy mul­ti­me­dialnej?

Dobie­ra­jąc obu­dowę roz­dziel­nicy mul­ti­me­dialnej, warto wziąć pod uwagę nie tylko obec­nie insta­lo­wane urzą­dze­nia, ale także roz­bu­dowę zin­te­gro­wa­nych w jej wnę­trzu insta­la­cji. Dla­tego decy­du­jąc się na kon­kretne roz­wią­za­nie, trzeba roz­pa­trzyć kilka kwe­stii:

1. Prze­bu­dowa i roz­bu­dowa roz­dziel­nicy w przy­szło­ści. Współ­cze­śnie zarówno poje­dyn­cze lokale, jak i całe budynki, zmie­niają swoje prze­zna­cze­nie dość czę­sto. Dla­tego w szcze­gól­no­ści obu­dowa roz­dziel­nicy mul­ti­me­dialnej, która „obsłu­guje” tak ela­styczne pod wzglę­dem dostę­po­wo­ści insta­la­cje jak sieć czy tele­wi­zja, powinna zapew­niać odpo­wied­nio duży zapas miej­sca na zabu­do­wa­nie dodat­ko­wych urzą­dzeń, bez koniecz­no­ści jej wymiany na nową.
2. Łatwość mon­tażu urzą­dzeń we wnę­trzu szafy. W zależ­no­ści od kon­kret­nych potrzeb, w nie­któ­rych roz­wią­za­niach warto zasto­so­wać obu­dowy z płytą per­fo­ro­waną i samo­dziel­nie zain­sta­lo­wać w nich nie tylko urzą­dze­nia, ale także odpo­wied­nie gniazda. Nie zawsze wystar­czą typowe moduły key­stone (np. Cat6, BNC, F, świa­tło­wo­dowe), w jakie wypo­saża się gotowe, uni­wer­salne roz­dziel­nice mul­ti­me­dialne. Nie­kiedy potrzeba gniazd 230 V w postaci listwy. Wów­czas łatwiej jest roz­mie­ścić wszyst­kie ele­menty roz­dziel­nicy mając do dys­po­zy­cji więk­szą powierzch­nię płyty per­fo­ro­wa­nej.
3. Dodat­kowe akce­so­ria uła­twia­jące mon­taż urzą­dzeń i upo­rząd­ko­wa­nie oka­blo­wa­nia. Takie ele­menty jak uchwyty samo­za­ci­skowe, poje­dyn­cze haczyki kablowe czy orga­ni­zery, służą upo­rząd­ko­wa­niu oprze­wo­do­wa­nia i zapew­nie­niu przej­rzy­stego układu w obu­do­wie. Przy­datne są rów­nież zaczepy grze­bie­niowe, opa­ski zaci­skowe czy półki na urzą­dze­nia.

Odpo­wied­nia prze­strzeń w obu­do­wie roz­dziel­nicy mul­ti­me­dialnej, wła­ściwe roz­miesz­cze­nie urzą­dzeń oraz akce­so­ria pozwa­la­jące na zabez­pie­cze­nie oprze­wo­do­wa­nia w spo­sób mecha­niczny, zapew­niają porzą­dek oraz bez­pie­czeń­stwo zin­te­gro­wa­nych w skrzynce insta­la­cji.