Szyna prą­dowa jest ele­men­tem prze­wo­dzą­cym, który sto­suje się w roz­dziel­ni­cach elek­trycz­nych do połą­czeń apa­ra­tów modu­ło­wych. Uła­twia mon­te­rowi oprze­wo­do­wa­nie roz­dziel­nicy, zastę­pu­jąc most­ko­wa­nie i oszczę­dza­jąc miej­sce, które w skrzynce elek­trycz­nej jest bar­dzo cenne.

Dostępne na rynku rodzaje szyn prą­do­wych

Szyny prą­dowe mogą słu­żyć do pozio­mego oraz pio­no­wego wyko­ny­wa­nia łączeń mię­dzy zamon­to­wa­nymi w roz­dziel­nicy apa­ra­tami. Róż­nią się mię­dzy sobą budową, roz­miesz­cze­niem sty­ków oraz ich rodza­jem, a tym samym zasto­so­wa­niem w okre­ślo­nych warun­kach. Bio­rąc pod uwagę wszyst­kie te para­me­try, wyróż­nia się trzy grupy szyn prą­do­wych:

• szyny grze­bie­niowe – wyko­rzy­stuje się je zarówno do wyko­ny­wa­nia połą­czeń pozio­mych, jak i pio­no­wych mię­dzy gru­pami wyłącz­ni­ków różnicowoprą­do­wych oraz nadprą­do­wych. Tego rodzaju szyny pro­du­kuje się jako jedno-, dwu-, trzy- i czte­ro­bie­gu­nowe. Niek­tó­rzy pro­du­cenci posłu­gują się nazew­nic­twem odno­szą­cym się do faz. Szyna jed­no­fa­zowa będzie odpo­wia­dała szy­nie jed­no­bie­gu­no­wej etc. Szyny grze­bie­niowe wystę­pują jako dwu- lub trzy­rzę­dowe. Ozna­cza to, że mogą połą­czyć urzą­dze­nia zamon­to­wane w roz­dziel­nicy w dwóch, a nawet trzech sąsied­nich rzę­dach,
• szyny wideł­kowe – dość cha­rak­te­ry­styczne, ze sty­kami w kształ­cie wide­łek wyko­na­nych naj­czę­ściej z mie­dzi. Pro­du­ko­wane są zwy­kle jako jedno-, dwu- i trój­bie­gu­nowe, krót­kie (4 do 12 modu­łów), jak i dłu­gie (50 modu­łów i wię­cej). Szyny wideł­kowe zwy­kle posia­dają ochronną powłokę izo­la­cyjną, która chroni czę­ści czynne przed doty­kiem bez­po­śred­nim, dla­tego mogą być sto­so­wane w insta­la­cjach elek­trycz­nych w budow­nic­twie jed­no­ro­dzin­nym i wie­lo­ro­dzin­nym. Używa się ich rów­nież w prze­my­śle,
• szyny szty­ftowe (pinowe) – ich styki mają formę szty­ftów, przy­po­mi­nają kształ­tem pręt. Tego rodzaju szyny zwy­kle pro­du­ko­wane są jako wie­lo­mo­du­łowe, dłu­gie. Wyko­rzy­stuje się je w prze­my­śle i budow­nic­twie ogól­nym. Przyj­mują formę zarówno poziomą, jak i pio­nową, jedno-, dwu- i wię­cej rzę­dową oraz jedno- i wię­cej bie­gu­nową.

Ważne para­me­try szyn prą­do­wych

Nie­za­leż­nie od rodzaju, łącze­niowe szyny prą­dowe cha­rak­te­ry­zują okre­ślone para­me­try. Do naj­waż­niej­szych z nich należą:

• ilość faz – szyna łącze­niowa 1-fazowa umoż­li­wia połą­cze­nie wyłącz­nie apa­ra­tów jed­no­fa­zo­wych. Trój­fa­zowe wyłącz­niki różnicowoprą­dowe oraz nadprą­dowe w naszej roz­dziel­nicy elek­trycz­nej wyma­gają szyn trój­bie­gu­no­wych (trój­fa­zo­wych),
• prze­krój oraz dłu­gość – pierw­szy para­metr okre­śla prze­krój poje­dyn­czego toru w mm2, nato­miast drugi zwy­kle wyra­żany jest w ilo­ści modu­łów, które dana szyna jest w sta­nie połą­czyć. Pro­du­cenci rzadko podają ten wymiar w cm czy metrach, ponie­waż dla mon­tera bar­dziej istotną infor­ma­cją jest ta, która wska­zuje na mak­sy­malną ilość urzą­dzeń, które mogą zostać razem połą­czone szyną,
• liczba urzą­dzeń – nie­kiedy pro­du­cenci posłu­gują się tym para­metrem dla okre­śle­nia dłu­go­ści szyny. Zwy­kle ilość urzą­dzeń ozna­cza ilość modu­łów, warto się jed­nak upew­nić, bo prze­cież różne apa­raty mają różną sze­ro­kość modu­łową (zwy­kle od 1 do 4 modu­łów),
• liczba rzę­dów – szyny poziome są jed­no­rzę­dowe (łączą apa­raty znaj­du­jące się w tym samym rzę­dzie w roz­dziel­nicy), nato­miast szyny pio­nowe mogą być dwu- i trzy­rzę­dowe,
• zna­mio­nowy prąd cią­gły In – para­metr wska­zuje natę­że­nie, pod jakim szyna może pra­co­wać w spo­sób cią­gły. Jego prze­kro­cze­nie może być nie­bez­pieczne w skut­kach i dopro­wa­dzić do uszko­dzeń w roz­dziel­nicy, zwar­cia oraz pożaru. Na rynku dostępne są szyny o róż­nych war­to­ściach In – prze­cięt­nie od 32 A, poprzez 63, 80, 100 A po wyż­sze. Nie­kiedy zamiast zna­mio­no­wego prądu cią­głego pro­du­cent okre­śla zna­mio­nowy prąd łącze­niowy (Ie) lub inny para­metr zwią­zany z natę­że­niem,
• zna­mio­nowe napię­cie łącze­niowe Ue – podob­nie, jak w przy­padku prądu zna­mio­no­wego, war­tość napię­cia rze­czy­wi­stego nie może prze­kra­czać war­to­ści dopusz­czal­nej przez pro­du­centa,
• izo­la­cja i jej wytrzy­ma­łość – nie wszyst­kie szyny łącze­niowe są zaizo­lo­wane, jed­nak w przy­padku szyn wypo­sa­żo­nych w izo­la­cję, pro­du­cent podaje zna­mio­nowe napię­cie izo­la­cji (czyli war­tość, którą izo­la­cja „wytrzy­muje” w pracy cią­głej speł­nia­jąc swoją funk­cję),
• norma – pro­dukt wyso­kiej jako­ści wyko­ny­wany jest w opar­ciu o obo­wią­zu­jące normy. Pro­du­cent podaje normy, które speł­nia ofe­ro­wana szyna prą­dowa,
• klasa pal­no­ści – para­metr ważny ze wzglę­dów bez­pie­czeń­stwa, okre­śla odpor­ność poża­rową pro­duktu,
• sto­pień ochrony – okre­śla zabez­pie­cze­nie przed dostę­pem do czę­ści czyn­nych. Szyna o stop­niu ochrony IP20 ozna­cza zabez­pie­cze­nie przed dostę­pem do czę­ści nie­bez­piecz­nych pal­cem oraz innymi cia­łami sta­łymi o śred­nicy więk­szej niż 12,5 mm.
• mate­riały – szyny prą­dowe wyko­nane są z mie­dzi oraz two­rzyw sztucz­nych.

Szyny prą­dowe sta­no­wią w elek­tro­in­sta­la­tor­stwie ważny ele­ment mon­ta­żowy, który uła­twia pracę mon­te­rom, ale rów­nież pozwala na upo­rząd­ko­wa­nie oprze­wo­do­wa­nia roz­dziel­nicy. Niek­tó­rzy pro­du­cenci pro­po­nują roz­wią­za­nia modu­łowe nie­mal w cało­ści oparte na apa­ra­tu­rze wraz z oszy­no­wa­niem, insta­lo­wa­nej na szy­nach mon­ta­żowych na „klik”. Pozwala to na łatwy i szybki mon­taż nie­skom­pli­ko­wa­nych roz­dzielni, szcze­gól­nie w budow­nic­twie miesz­ka­nio­wym.